منابع مطالعاتی پیرامون هویت صنفی روحانیت

ثبت نام برای ورود به حوزه‌های علمیه به این معناست که شخص، تصمیم گرفته تمام عمر خود و ۶۰ سال سرمایه وجودی خویش را وقف اقامه دین خدا و دستگاه امام زمان عج کند. بی‌شک لازمه‌ی چنین سرمایه‌گذاری بلندمدت و خطیری این است که طلبه، حوزه‌ی علمیه را به خوبی بشناسد و درک روشنی از مسیر طلبگی داشته باشد؛ یعنی هویت صنفی طلبگی را شناخته باشد و تعریف جامع و مانع و قاطعی از حوزه و ماهیت طلبگی داشته باشد. آینده طلبگی را ببیند. ماموریت‌ها و رسالت‌های حوزه را درک کند. ارزش‌ها، افتخارات و دستاوردهای حوزه را بشناسد و …

خلاصه در این انتخاب چنان عالمانه و هوشمندانه عمل کرده باشد که اگر همه اهل زمان به او انتقاد و اهانت کردند ذره‌ای احساس ندامت و خسارت نکند و بتواند با همه مشکلات اجتماعی و اقتصادی و … در این حرکت بزرگ کنار بیاید. الگوی طلبه در این حرکت پرشور، وجود قدرتمند پیامبر رحمت است آنگاه که رسالت خود را با شعار «قولوا لا اله الا الله تفلحوا» آغاز کرد. در آن روزگار مشرکان که همه هویت و موجودیت خود را در معرض خطر می‌دیدند تلاش کردند تا آن حضرت را با تطمیع و تهدید از میدان به در کنند. پیامبر اکرم ص در مقابل چرب‌ترین تطمیع‌های آنان فرمود: «اگر خورشید را در دست راست من و ماه را در دست چپم قرار دهید از رسالت خود دست نخواهم کشید» و در مقابل سخت‌ترین تهدیدها و بدترین توهین‌ها، متلک‌ها و شکنجه‌ها چون کوه استوار ایستاد و مومنان را به پایداری و استقامت توصیه کرد. همه آن تلاش‌ها در اراده‌ی آهنین آن حضرت اندک خدشه‌ای ایجاد نکرد.

طلبه باید در مسیر پرحماسه‌ی طلبگی به این اسوه‌ی ایمان و استقامت تاسی کند و باورمندانه و مشتاقانه، تا پای جان بر این عهد بماند. اگر چنین بصیرت و معرفت صنفی عمیقی وجود داشته باشد انبوه فشارهای اجتماعی و اقتصادی هیچ خللی در عزم پولادین طلبه پدید نمی‌آورد و هرگز شور و تصمیم و حرکتش را کند نخواهد کرد. طلبه‌ی باورمند در مواجهه با مشکلات و در مقابل اعتراض‌ها و اهانت‌ها نه تنها احساس سرافکندگی و ندامت نمی‌کند که سربلند و پرافتخار، به شکوه پاسداری از آیین الهی بر خود می‌بالد و به خاطر نعمت توفیق ادامه‌دهندگی راه پیامبران و وراثت انبیا و اولیا، خدا را از صمیم جان سپاس می‌گوید.

اما اگر انتخاب مسیر طلبگی با ابهام و اجمال و سستی و کوتاهی همراه باشد و حد نصاب معرفت و آگاهی در این موضوع حاصل نیامده باشد چه بسا عشری از این مشکلات برای پشیمانی و نگرانی کافی باشد و طلبه را از این مسیر نورانی محروم سازد.

بی‌شک ابلیس لعین و همه شیطان‌صفتان انسان‌نما که از این عزم و اقتدار طلبه برای یک عمر تلاش خالصانه در پاسداری از دین خدا سخت بیمناک‌اند تمام تلاش خود را برای شکستن تصمیم طلبه و انحراف او از این مسیر نورانی به کار می‌گیرند و بر مدیران و مسئولان است که با ایجاد معرفت و بصیرت صنفی، هویت طلبه را تقویت کنند و او را از بحران وساوس شیطانی ایمن سازند.

به لطف پروردگار و با تلاش عالمان و اندیشوران در این موضوع، محتوای غنی و آثار گران‌بهایی پدید آمده که جوانان با مطالعه‌ی آن می‌توانند آگاهی و شناخت روشنی از حوزه به دست آورند و در انتخاب طلبگی شاخص‌ها و معیارهای قاطع داشته باشند. طلاب علوم دینی نیز می‌توانند با مطالعه این آثار در مسیر طلبگی هوشمندانه‌تر عمل کنند و از عمر و تلاش خود بهره‌ی بیشتری ببرند و برای یک عمر خدمت فداکارانه به دین و در راه اقامه معارف اهل بیت آمادگی و توشه‌ی مناسب را دریافت کنند. مطالعه‌ی این کتاب‌ها برای اساتید و مدیران نیز این امکان را فراهم می‌سازد که طلاب جوان را در بهره‌برداری بیشتر از سرمایه‌ها و فرصت‌ها راهنمایی کنند و آنان را از سرگردانی، شبهه و تردید نجات بخشند و با معضل بحران هویت مقابله کنند. شورای تهذیب و تربیت مدارس علمیه نیز باید بر عمده‌ی این کتاب‌ها اشراف داشته باشد و از مباحث آن در حل مسائل فراوا ن عالم طلبگی بهره گیرد. عمده آثار موجود، در فهرست زیر منعکس است. تقسیم‌بندی کلی این فهرست به شرح زیر است:

• طلبه و هویت طلبگی
• طلبه؛ اخلاق و خودسازی
• طلبه و علم‌آموزی
• طلبه و انقلاب اسلامی
• طلبه و رسالت‌های اجتماعی
• طلبه و زندگی خانوادگی
• کتاب‌هایی برای اساتید حوزه‌های علمیه
• کتاب‌هایی برای مدیران مدارس علمیه
• کتاب‌هایی برای مسئولان و کارگزاران حوزه

مطالعه بیشتر